هۆشیار زێباری: حکومەتی فیدراڵی مامەڵەی نامرۆڤانە لەگەڵ کورد دەکات

ئاڤا نیوز

هۆشیار زێباری، ئەندامی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان، لە نوێترین دەرکەوتنیدا بە تووندی ڕەخنەی لە سیاسەتەکانی بەغدا گرت و حکومەتی فیدراڵی تۆمەتبار کرد بە بەکارهێنانی پرسی مووچە وەک "چەکێکی سیاسی و سیاسەتی برسیکردن" دژی خەڵکی کوردستان، و بڕیارەکانی دادگای فیدراڵیشی بە "سیاسی و نادەستووری" وەسف کرد. هاوکات ئاشکرای کرد کە گرووپەکانی حەشدی شەعبی لەپشت هێرشە درۆنییەکانی سەر هەرێمی کوردستانەوەن، کە ئامانج لێی سیاسی و ئابوورییە.

چیرۆکی سەرەکی: هۆشیار زێباری، ئەندامی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان و وەزیری پێشووتری دەرەوەی عێراق، لە چاوپێکەوتنێکی تایبەتدا لە کەناڵی السومریة، ڕەخنەی تووندی لە شێوازی مامەڵەی حکومەتی فیدراڵی لەگەڵ پرسی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان گرت.

لێدوانی فەرمی: هۆشیار زێباری ڕایگەیاند: "حکومەتی سوودانی مامەڵە لەگەڵ کورد بە شێوازێکی جیاکاریکەرانە و نامرۆڤانە دەکات."

لەهەمان کاتدا: ناوبراو بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی سەبارەت بە مووچە و نەوتی هەرێمی بە "سیاسیکراو و دژ بە دەستوور" لەقەڵەم دا و جەختی کردەوە کە ئامانجی سەرەکی لەم هەنگاوانە، لاوازکردنی پێگەی دەستووریی هەرێمی کوردستان و گێڕانەوەی هەموو دەسەڵاتەکانە بۆ بەغدا، کە ئەمەش بە وتەی ئەو "قبوڵکراو نییە." سەبارەت بە پرسی 'تەوتین'ـی مووچەکانیش، زێباری ڕەتیکردەوە کە ئەمە چارەسەر بێت و بە هەنگاوێکی دیکەی زانی بۆ ئاڵۆزکردنی کێشەکان.

لەلایەکی دیکەوە: سەبارەت بە هێرشەکانی سەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان، هۆشیار زێباری بە "کردەوەیەکی دوژمنکارانە" ناوی برد و ئاشکرای کرد کە سەرچاوەی هێرشەکان لەو ناوچانەوە بووە کە لەژێر کۆنترۆڵی گرووپەکانی حەشدی شەعبیدان، وەک حەزەر و دەشتی نەینەوا. وتیشی: "ئەم هێرشانە لەناو خاکی عێراقەوە ئەنجام دراون و ئامانجیان تەنیا زیانگەیاندن بە هەرێمی کوردستان نییە، بەڵکو گوشارخستنە سەر کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان و تێکدانی بەرژەوەندییە ئابوورییەکانی هەموو عێراقە."

هێرشەکان؛ دەستدرێژییەکی ڕوون و لەناو خاکی عێراقەوە ئەنجامدراون

زێباری ڕایگەیاند کە ئامانجگرتنی ژێرخان و دامەزراوە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان کارێکی دوژمنکارانەیە و بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان هێرش کراوەتە سەر ناوچەکانی سلێمانی، فڕۆکەخانەکانی کەرکوک و هەولێر و کێڵگە نەوتییەکان. جەختی لەوە کردەوە کە ئەم هێرشانە لەو ناوچانەوە ئەنجامدراون کە لەژێر کۆنترۆڵی گرووپەکانی حەشدی شەعبیدان، بەتایبەتی لە ناوچەکانی حەزەر لە نەینەوا و ڕەشاد لە کەرکووک.

بە وتەی زێباری، چەندین گرووپ لە پشت هێرشەکانەوەن نەک تەنیا یەک گرووپ و ئاشکرای کرد کە مانگی ڕابردوو هەرێمی کوردستان بە 14 درۆن کراوەتە ئامانج و جۆری درۆنەکانیش گۆڕدراون بۆ ئەوەی شوێنپێی هێرشکاران ون بکرێت. ناوبراو وتی: "ئێمە زانیاریمان لەسەر ئەنجامدەران هەیە، تەنانەت بە ناوی کەسەکانیشەوە."

هەڵوێستی حکومەتی عێراق و لێکۆڵینەوەکان

ئەندامەکەی مەکتەبی سیاسیی پارتی ئاماژەی بەوەدا کە هێشتا بە فەرمی هیچ لایەنێکیان تۆمەتبار نەکردووە و چاوەڕێی ئەنجامی لێکۆڵینەوەکانی حکومەتی عێراق دەکەن، کە قاسم ئەعرەجی، ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی، سەردانی شوێنی هێرشەکان و کێڵگە زیانلێکەوتووەکانی کردووە.

لەگەڵ ئەوەشدا، ڕەخنەی گرت و وتی: "هیچ جدییەتێک لە لێکۆڵینەوەکاندا نابینین. ئەگەر حکومەت بیەوێت سنوورێک بۆ ئەم دەستدرێژیانە دابنێت، دەتوانێت بیکات، بەڵام ئەگەر چاوپۆشی بکات، ڕەنگە خۆیشی ببێتە ئامانج، هەروەک چۆن لە سەردەمی مستەفا کازمی ڕوویدا."

کێشەی چەکی بێ مۆڵەت و پرسی حەشدی شەعبی

زێباری نیگەرانیی خۆی لەبارەی هەوڵەکانی کۆکردنەوەی چەک بە دەستی دەوڵەت پیشان دا و بە "هاندەر"ـی وەسف نەکرد. جەختی کردەوە کە پێویستە چەک تەنیا لەژێر کۆنترۆڵی دەوڵەتدا بێت، کە ئەمەش داواکاریی مەرجەعییەت، موقتەدا سەدر و سوننەکانیشە.

سەبارەت بە پێگەی پێشمەرگە، وتی: "هێزی پێشمەرگە پاسەوانی هەرێمە و پێگەکەی جیاوازە لە حەشدی شەعبی و بەپێی دەستووری عێراق دەنگی لەسەر دراوە." هەروەها هێرشەکانی حەشدی بۆ سەر دامەزراوەکانی هەرێمی کوردستان بە "دەستدرێژی" ناوبرد.

پەیام و هەڵوێستی ئەمریکا

زێباری ئاماژەی بە نامەیەکی نووسراوی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا کرد کە تێیدا واشنتن دژایەتیی خۆی بۆ یاسای حەشدی شەعبی لە پەرلەمان دەربڕیوە و هەڕەشەی سزای کردووە بەسەر ئەو لایەن و کەسانەی پشتگیریی دەکەن.

ڕوونیکردەوە کە ئەمریکا داوای هەڵوەشاندنەوەی حەشد ناکات، بەڵکو داوای تێکەڵکردنی دەکات لەناو دامەزراوە ئەمنییەکاندا لە ڕێگەی پێکهێنانی فیرقەیەک یان دووان لەناو سوپای عێراقدا. هەروەها پەیوەندیی نێوان ئیدارەی نوێی ئەمریکا و حکومەتی عێراقی بە "لاواز" ناوبرد، کە نیشانەی نیگەرانی و نەبوونی متمانەی ئەمریکایە بەرامبەر بە عێراق.

دۆخی ناوخۆی عێراق و پەیوەندی لەگەڵ حکومەتی سوودانی

سەبارەت بە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو، زێباری پێی وابوو کە یەکێک دەبێت لە "قورسترین هەڵبژاردنەکان" و متمانە پێی کەمە. هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە بایکۆتی بەردەوامی ڕەوتی سەدر ڕەنگە هاوکێشەکان بگۆڕێت.

لەبارەی حکومەتی محەممەد شیاع سوودانییەوە وتی: "بڕیار و ڕێکارەکانی ئەم دواییەی حکومەتی عێراق دژی هەرێمت کوردستان نائومێدیان کردین. حکومەتی سوودانی بە شێوەیەکی نامرۆڤانە مامەڵەی لەگەڵ فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان کردووە." جەختیشی کردەوە: "ئێمە كاغەزێکی سپی بە سوودانی نادەین و بەڵێنی خولی دووەمی پێنادەین. پارتی و یەکێتی لە حکومەتی داهاتوودا ڕۆڵێکی کاریگەرتریان دەبێت."